Teorie rozwoju psychicznego

1.Teoria konwergencji: William Stern - uważał, że dyspozycje psychiczne są zdeterminowane dziedzicznie, ich rozwój zależy jednak od wpływów środowiska, w którym człowiek żyje. Dopiero pod wpływem środowiska wrodzone zadatki aktualizują się i przekształcają w trwałe właściwości psychiczne. 

2.Teorie interakcyjne: uznają współdziałanie czynników dziedziczności i środowiska, dojrzewania i uczenia się, „natury” i „pielęgnacji” w rozwoju dziecka. 

3.Teorie behawioralne: tzw. Teorie S-R (stimulus – reaction) traktują rozwój przede wszystkim jako proces uczenia się społecznego. Osoby znaczące dostarczają dziecku wzorców zachowań i odpowiednich wzmocnień, dzięki czemu kształtuje ono społeczne motywy działania i osobowości (Sears; Maier). Istnieją inne jeszcze warianty behawioralnych teorii rozwoju, oparte na koncepcji warunkowania instrumentalnego opracowanej przez Skinnera i na badaniach laboratoryjnych nad dziećmi.

4.Teorie psychoanalityczne: psychoanalityczne koncepcje rozwoju biorą za podstawową teorię Zygmunta Freuda, rozmaicie ją zresztą modyfikują. Najbardziej znane są poglądy Eriksona. Erikson koncentruje się przede wszystkim na sferze czynności świadomych (Ego) i na rozwoju procesów psychospołecznych. W kolejnych stadiach, od narodzin człowieka do jego starości, kształtują się poszczególne składniki osobowości, specyficzne dla każdego życia. 

5.Teorie biogenetyczne: niektóre modele związane są z psychologią postaci. Teorie biogenetyczne charakteryzuje uznawanie prymatu czynników wewnętrznych, endogennych w rozwoju oraz podkreślenie zmian jakościowych, jak również kryzysów rozwojowych, powodujących brak ciągłości zmian. 

6.Teorie poznawcze: koncentrują się na umysłowym rozwoju jednostki, nie uważając go jedynie za wybranym szczególnie ważny aspekt ontogenezy, lecz za klucz do zrozumienia ogólnego rozwoju psychicznego. Poznawcza reprezentacja świata stanowi mechanizm wyjaśniający związki między człowiekiem a jego otoczeniem. Jest ona wyznaczona przez treść poznania (np. przedmioty, ludzie i ich zachowanie), kanał odbierający informacje (wzrokowy, słuchowy, dotykowy) o rodzaj reprezentacji.

Charakterystyka stadiów rozwoju wg. J.Piageta:

 Po zetknięciu się z koncepcjami psychoanalitycznymi Freuda i Junga pracował w laboratorium prowadzonym przez Alfreda Bineta, gdzie zrodziły się jego zainteresowania myśleniem i rozumowaniem dzieci. Jego teoria oparta jest na trwających ponad pół wieku obserwacjach i eksperymentach. Piaget stosował bardzo pomysłowe metody, pozwalające na analizę sposobów myślenia dzieci w sytuacjach problemowych a nie tylko na ocenę końcowego wyniku.